Balaton gölü Macarlar için özel öneme sahip. Denize kıyısı olmayan Macaristan ve aslında diğer Orta Avrupa ülkeleri için bu büyük göl, denize en yakın şey. Uluslararası seyahatlerin ucuzlamasına kadar, ülkenin en önemli yaz tatili merkezi olmuş. Gücü yeten Macarların Balaton’da yazlık evleri var. Gölün etrafındaki yerleşimlerde çok sayıda otel ve pansiyon da misafirlerini bekliyor.

Birçok Macar arkadaşım yıllarca gitmemi tavsiye etti. Açıkçası hep bir bahane bulup gitmedim. Hata etmişim. Yıllar sonra nihayet gittiğim Balaton beni çok fena yanılttı. İyi korunmuş şehirleri ve kasabalarıyla, güzel doğası ve göle hakim turkuaz rengiyle Balaton’u çok sevdim. Balaton, Macar’lar için yaz ayı demek, yaz tatili demek. Ben ise güzel bir bahar günü gittim. Bir gece konaklayıp iki gün gezme fırsatım oldu. Gölün kuzey bölümünde yer alan Balatonfüred şehrinde konakladım, bu şehri ve çok yakınında yer alan Tihany köyünü sizlerle paylaşmak istiyorum.

“a magyar tenger”

Orta Avrupa’nın en büyük gölü Balaton’un tamamı Macaristan sınırları içinde. Bu yüzden sıkça Macar Denizi (a magyar tenger) olarak adlandırılıyor. Güneybatı kuzeydoğu ekseninde yer alan göl ince uzun. Gölün etrafı 236 km, alanı 592km2’ymiş. Kıyaslama açısından, eğer Türkiye’de olsaydı, Van, Tuz ve Beyşehir göllerinden sonra ülkenin en büyük 4. gölü olurdu. Ortalama derinliği 3,2m olan gölün en derin noktası sadece 12,2 m.

Macarca ve Türkçe’de deniz kelimeleri aynı köke sahip: Türkçe deniz ve Macarca tenger. Türkçe’de deniz, denk kelimesinden türemiş. Eski Türkçe’de deniz, tenjiz olarak ifade ediliyormuş. Tenger’de aynı kökten geliyor.

Nereye Gidilir

Balanton gölü 18. yy başlarından itibaren özellikle zengin ailelerin yazlık sayfiye bölgesi olmaya başlamış. İlerleyen yıllarda göle olan ilgi artmış ve 20. yy’dan itibaren de toplumun tüm kesimlerinin yaz tatilini geçirdiği bölge haline gelmiş.  Gölünün etrafı büyük oranda yapılaşmış. Eskiden özellikle güney bölümü daha popülermiş. Kuzey bölümü ise daha zengin ailelerin uğrak alanı olmuş.

Özellikle tarihi Tihany köyünün bulunması nedeniyle biz Kuzey bölgesinde Balatonfüred şehrinde kaldık. Balatonfüred Tihany’ye sadece 7km. Balatonfüred ve Tihany bölgesi güzel bir haftasonu tatili için ideal.

Göl gerçekten büyük bir göl. Göle turkuaz rengi hakim.

Tesadüf eseri, bir Münih – Ankara uçuşum esnasında uçaktan gölün fotoğrafını çekme fırsatım olmuştu. İşte kuş bakışı Balaton böyle görünüyor.

Balatonfüred

Balaton füred 15.000 nüfuslu küçük ama tarihi bir şehir. Özellikle 18. yy başlarından itibaren zengin ailelerin dikkatini çekmiş. 20.yy başlamadan, şehir merkezi büyük oranda bugünki görüntüsüne kavuşmuş.

Balatonfüred, Macaristan’ın en büyük kalp hastanelerinden birine ev sahipliği yapıyor. Hastane kompleks bugünki halini 1871’de almış.

Balatonfüred’de dikkati çeken bir diğer yapı dairesel şekilde inşa edilmiş olan kilise. 1846 yılında tamamlanan kilise, Roma’da yer alan Panteon’u temel almış. Şehirdeki diğer kiliselerden oldukça farklı.

Balatonfüred Göl Kıyısı

Göl kıyısında yer alan Tagore caddesi yürüyüş yapmak için ideal.

Balatonfüred iskelesinde çok sayıda ördek ve kuğu var. Kuğu’nun ihtişamı göz kamaştırıcı. Ördeklerin erkek olanları, ki Türkçe suna diyoruz, kahverengi olan dişi ördeklere göre çok daha dikkat çekiciler.

Tihany

Bölgenin eski kasabalarında biri. Aynı zamanda turistlerin oldukça sık uğradığı alanlardan biri. Nüfusu sadece 1500 kişi olan kasaba, göle tepeden bakan bir noktadaki Manastırı ile öne çıkıyor. Bu küçük kasabanın oldukça köklü geçmişi varmış. Manastır’ın tarihi 11.yy’a dayanıyor. Köy iyi korunmuş, çok sayıda eski ev var. Evlerin çatılarının çoğu bölgede çok bulunan kamışlarla oluşturulmuş. Restore edilen evlerde de kültürel öğeler korunmaya çalışılmış. Tihany’nin bir diğer öne çıkan noktası lavanta tarımı ve lavanta ürünleri.

Sadece 1500 nüfuslu bu küçük köyde bile altyapı çok sağlam yapılmış.

Tihany Manastırı

Tihany Manastırı (Tihanny Abbey) tüm Balaton’un en merkezinde bulunan bina diyebilirim. Göle hakim bir nokta üzerinde inşa edilmiş. Manastırın olduğu noktadan çok geniş bir açıda göl izlenebiliyor. Manastır 11.yy’da kurulmuş. 18.yy’da ise yeniden inşa edilmiş (1763).

Manastırın olduğu bölgede ayrıca volkanik olarak oluşmuş bir mağara da bulunuyor.

Tihany ve Lavanta

Tihany’de çok sayıda lavanta tarlası var. Köyün merkezinde de belli noktalarda lavanta ekilmiş. Oldukça turistik olan köyde çok sayıda lavanta dükkanı açılmış. Kurutulmuş lavanta demetleri, pakenlenmiş lavanta yaprakları, sabun, koku gibi çok çeşitli ürünler müşterilerini bekliyor.

Tihany bölgesi içinde iki tane için göl bulunuyor: Belsö – tö ve Külsö – tö. Tahmin edeceğiniz üzere “tö” göl demek. Belsö ve Külsö bana Ceyhan ve Seyhan nehirlerinin isimlendirilmesini anımsattı.

Macaristan’da çam ağacı çok yaygın olmayan bir ağaç. Balaton’da ise çok sayıda çam ağacı var.

Eski Evler ve Kamış Çatılar

Doğa Koruma Alanı

Ulaşım

Balaton’a Budapeşte’ye oldukça yakın. Balatonfüred 130, Tihany 137 km. Karayolu dışında göle trenle de gidilebilir. Biz araba kiralayarak gittik, size de tavsiye ederim. Balaton etrafındaki küçük kasabaları, köyleri gezmek için altınızda araba olması faydalı.

Budapeşte’den M7 otoyolunu takip ederek Balaton’a ulaştık. Aslında Balatonfüred ve Tihany için göle ulaştıktan sonra kuzey kısmına geçmemiz gerekiyordu. Biz Siofok yönünde güneye doğru devam ettik. Siofok şehri ve sonrasında Zamardi kasabasına ulaştık. Siofok bölgenin en büyük şehri. Hava da yağmurlu olduğu için gezmedik, ancak sakin ve güzel görünüyordu.

Tihany’nin yer aldığı yarımada, Balaton gölünde kuzey ve güneyin en yakın olduğu nokta. Bu nedenle, Tihany ile güney kıyısındaki Zamardi kasabası arasında feribot hattı konulmuş. Biz de feribotu kullandık. Araçlı feribot için 10 € ödedik. Feribot yolculuğu çok kısa ancak keyifliydi.

Balaton’un etrafında “sahil” kasabaları dışında çok sayıda köy de yer alıyor. Bu köy yolları Macaristan’ın diğer bölgelerindekilerle çok benziyor. İki şeritli düzgün bir yol, yol kenarında mutlaka bir drenaj kanalı ve sonrasında da yaya yolu. Umarım birgün bizde de köy yolları bu seviyeye ulaşır.

Yemek

Tihany bölgesindeki Sajkod köyünde yer alan Apati Restoranı (etterem) özellikle çocuklı aileler için ideal bir yemek noktası.

Apati restoran’da dana yanağı yedim. Servis diğer Macar lokantalarında olduğu gibi yavaştı. Ancak beklediğime değdi. Tam kıvamında pişirilmiş dana yanağının üstüne çikolatalı sufle güzel gitti.

Az tatlı yemiş gibi, sonrasında Tihany’de gittiğimiz Echo Cafe’de lavantalı sıcak çikolatalı içtim, eşimin lavantalı cheesecake’inden de bir çatal almadan duramadım. Özellikle lavantalı sıcak çikolata başarılı olmuş. Echo Cafe adını bölgede güçlü bir eko olmasından almış. Tihany’de oldukça yüksek bir noktada kurulu kafenin terası kısa bir mola için ideal.

Mart ayında gittiğimiz için sezon tam olarak başlamamıştı. Otel yöneticimiz bize Balatonfüred’de yer alan Halaskert Restoranı tavsiye etti. Eski bir restoran, ama yemekleri oldukça lezzetliydi. Tavsiye ederim.

Konaklama

Balatonfüred’de konaklama yapılabilecek irili ufaklı çok sayıda modern otel ve pansiyon var. Çoğu göl kıyısında yer alıyor.

Biz şehrin iç bölgelerinde yer alan Gombas Kuria butik otelinde konakladık. Kesinlikle tavsiye ederim. Oldukça eski olan bu yapı, zengin bir ailenin yazlık köşkü olarak inşa edilmiş. Şimdi ise çok saygın bir çift tarafından işletiliyor. Odaları oldukça büyük ve temiz. Köşk olarak inşa edildiği için hala ev atmosferini koruyor.

+
Turkuaz renkli gölü ve güzel doğası
Tihany köyü ve tarihi mirası
Balatonfüred şehri
Lavanta ürünleri

–
Balaton’a Macar’lar esas olarak yaz tatili için gidiyorlar. Akdeniz’e kıyısı olan bizim için bir yaz tatili noktası değil.
Yerleşimler çok küçük. 2-3 gün içinde tüm Balaton gezilebilir.

*
Eğer Macaristan’da veya diğer Orta Avrupa şehirlerinde yaşıyorsanız; Balaton gölüne ya çoktan gitmişsinizdir ya da gitmeniz gerekiyor. Haftasonları şehirden kaçıp güzel bir doğa içinde sakin bir kasabada dinlenmek için ideal. Macaristan’da uzun süre kalmayacaksanız, Balaton’a büyük ihtimalle gitmeyeceksiniz. Bir şekilde 5-10 günlük bir tatil yapacaksanız, Balaton’a da uğramanızı tavsiye ederim.